چاپ و شنگ: بهار، گئوس (2003)

گئوس بَهار

گئوس بَهار

تان اے وهدی من دهے کرکێنک نچتگ اَت که منا لشکری درێسا پۆشتگێن چار سپاهیگا مان رُپت. یکّێا منی بڈّۓ لَچ چَنڈچٹ و همے دهێن کرکێنک زمینا رێتکنت. من پهک بَه منتان که اِشان چے بهوَشان که توپکی کُنداکێا منی بڈّا تئوار کرت و زمینا نزّ آتکان. پدا هر چارێن سپاهیگان منا گۆن مُشت و لگَت، کُنداک و نَلان تان هما وهدا مان بندان کُرت که من تُستان.

وهدے من سُدّ کرت ته من تانَها کولیێۓ تها کپتگان. په من نه شرّێن پشکے سر آتکگ و نه که گهێن شلوارے. منی دستۓ پاسگۆ و پادۓ چئوَٹ هُدایی مال بوتگ اَنت. من بیچّارێا کپتان که من چُش پرچا بوت. منی گناه چے اَت؟ بله منی سر هِچّ چیزّا پِر نبئیگا اَت.

کرکێنک وَه چُشێن چیزّے نه اَت که اِشیۓ چِنَگ یَکّ انچێن بلاهێن جرمے ببیت که منی ڈئولێن مردمے جَنَگ و تانها بَند کنگ ببیت و نه که اے کندی چُشێن کندیے اَت که اِدا آیگ په لشکری سپاهیگان دگه تهرۆزی گپّے ببیت. مئے مهلوکۓ کسان سالی و مزن اُمری دوێن مان اے کندیا گوَستگ اَنت.

هئو، یَکّ پرکے هست انت که من کسانیا مان اے کندیا په ترّ و گردا، په سئیل و سئوادا آتکگ اتان و مرۆچی په رۆزیگۓ شۆهازا. بوتَ کنت که چُشێن بێهئیرێن رۆزیگ مهربانێن سرکارۓ بێشَپی ببیت؟ اے گپّ که یکّ چارده جُمائت وانتگێن مردمے کندی په کندیَ گردیت و کرکێنک چنت و چار گَبَرّ کماێنێت، په مۓ مپلکۓ نێکێن سرکارا شرّێن گپّے نه اَت. پمێشکا سر کارۓ لشکری سپهیگان منا اے مزنێن هَتاۓ سزا داتگ؟

دلا بیچّارُن کُرت که کَسے منی کولیۓ نزّیکّا کئیت، جستے گرانی که منی هتا چے ات که منا ادا آرگ و بند کنگ بوتگ و من تان کد اے کولیۓ باهۆٹَ بان؟ بله کسّ منی نزّیکّا نئیایگا اَت. من چۆ هۆنیگا اێوکا همے کولیا بند اَتان. هُدا بزانت پرچا منی دلا یَکّ تُرسے چِست بوت که منی چمّ وتی مئیلا دست و پادانی نێمگا شانک گپتنت تَه منا چُشێن سلّێن هئوپێا هم گوَر نجتگ اَتکه چه آییۓ تُرسا کسّ منی نزّیکّا مئیئیت، ابێد گریبیۓ هئوپا.

من اےکهرێن شپ مان تانها چۆن گوازێنت، منی دلۓ بپن زانت. یَکّ نێمگے منی جندۓ گَند و گَسڑ مان کولیۓ کُنڈێا اێر اَتنت و دومی نێمگا مکِسک و پُریان منا انچُش مان بستگ اَت که چے بگوَشان. لشکری سپاهیگان منا اینکَس تکانسری نداتگ اَت که اے مکسک و پُریان داتگ اَت. آیان منا جتگ و تۆسێنتگ اَت بله اِشان منا په سُدّ و سما کریاب کرتگ اَت. همے کولیۓ تها یَکّ گَندَلے چه من ساری اێر ات. هُدا بزانت کجام بزّکارئیگ ات. اِشیۓ نچدِتگێن بۆا سر گوات داتگ اَت بله چه مَکسک و پُریانی تکانسریا من برے برے همے گَندل پِرَ دات و برے برے همے کولیۓ تها چۆ جلّکا چکرِّتان.

نون دومی رۆچۓ دَه بج اَت. من زیکّێن اتان که گُژنگ و تُژنگ و بێواب اتان و گوَشۓ زانا کسّا اے گپّۓ سما نێست اَت که مان اے کولیا هۆنیگے بند اِنت.

اَناگت، تانها یکّ سپاهیگے منی دێما گوَست. منی چمّان دو رۆک آورت. من نۆکی دلمانگ اتان که چه اِشیا چیزّے پۆل بکنان که اِشیا وتی راستێن دستۓ دو مۆردانگ وتی لُنٹانی سرا داشت و منا بێتئوار بئیگا کَتی کُرت. من اے سپاهیگ پجّاه آورت و آییا منا هم شرّیا زانتگ اَت. همے سپاهیگ دومی رندا پدا وتی بڈّۓ کلا شَنکۆپا چنڈێنانا منی کولیۓ دپا نزّیکترا گوَست و په هلوت درّاێنتی: "بابپل! شُگرا بگر هُدایا تئیی سرا رهم کرتگ. انّون کَلاکے بیت ناکۆ تَنگهی . . . "

آییۓ گپّ پیلَه نبوت و آ دێما شُت. نون گوَشۓ زانا منا تکانسریا زُرت. چُش نه اِنت که ناکۆ تنگهیا منی اَرزی داتگ؟ من ناکۆۓ رۆزیگۓ سرا اُرُش آورتگ اَت؟ هَمتن ناکۆ تنگهیا بدماشی کرتگ.

من نون په ناکۆا چه زهرا گوات گپتگ اَتان و آییۓ پیرێن زال و نیاڑیێن جِنکّانا لهتێن کِشتَگێن زا و بَد دات. کندیا کرکێنک همینکدر باز اَت که من و ناکۆ تنگهیا سالانی سال بچِتێن، نکُٹّتگ ات. ناکۆا مُپتا منا چۆ کریاب کناێنتگ، ناکۆا هُدا انچۆ کریاب بکنات.

من نون ناکۆۓ سرا نُرڈگا َتان که همے سپاهیگ پدا منی نزّیکا گوَست. "چے گوَشتگ ناکۆ تنگهیا؟" من زوتّ زوتّا پۆل کرت. منی اَنیشگ کرِچک ترِّتگ ات. 

"هچّی نگوَشتگ. آ بێچارگ سُهبی . . ." سپاهیگۓ گپّ پدا کَپّی بوت. منا نون گوَشگۓ زانا کنۆکیا گپت. "ناکۆا هِچّ نگوَشتگ. آ بێچارگ سُهبی . . ." اے دراهێن لبز په من چاچ اَتنت.

همے سپاهیگ پدا منی نزّیکّا گوَست بله ڈَنّا کَسے اۆشتاتگ اَت زانا که منی پۆل کنگۓ دیجا آییا هِچّ نگوَشت و بێتئواریا گوَست. نون منی جانۓ پُٹ پاد آتکگ اتنت. من کولیۓ سیمبَندێن دروازگا لچِّتَگ و اۆشتاتگ اتان و همے سیمّ مُهریا داشتگ اتنت، وداریگ اتان که سپاهیگ بئیئیت و منا سرجمێن هالا بدنت. سپاهیگۓ سئیێن دانکان منا اے وَه سما دات که ناکۆا منی اَرزی نداتگ. البت ناکۆ بێچارگ سُهبی . . . اے دانکان منا بیچّارێا دئور دات.

سپاهیگ نئیایَگا ات. ناکۆ بێچارگ سُهبی مپرتگ؟ ناکۆ بێچارگ سُهبی چۆ منیگا بندیگ کنگ بوتگ؟ ناکۆ بێچارگ سُهبی . . . من بیچّارا اتان که همے سپاهیگ پدا گوَست بله گوَشۓ اے پدی په مۆه ات. "ناکۆ بێچارگ سُهبی . . . چے بوتگ؟" من زوتّ زوتّا پۆل کُرت.

"لشکری سپاهیگان تیرباران کرتگ و کُشتگ،" سپاهیگا دَرّاێنت.

"چے . . . ۓ؟" منی دِل اێر مپرت.

"هئو، ناکۆ کرکێنکۓ چِنگۓ جُرما تیرباران کنگ بوتگ،" سپاهیگا منا هال دات و دێما شت، بله منی دلا گوَشت که انّون زمینۓ دپ پچ ببیت و من اێر برئوان.

من مُپتا ناکۆۓ سرا شکّ کرت و آییۓ لۆگی و جنکّ زا و بد داتنت. من پشۆمانیا گُه بوارتێن. منی هئیال په ناکۆۓ پیرێن لنگێن زال و دوێن نیاڑیێن جنکّان شت که آیانی رۆزیۓ کَٹّۆک زالمان وتی هَرجان جتگ اَت.

نون من اے وَه زانت که من پرچا بند کنگ بوتگان بله اے گپّا منی سَر پِر نبئیگا ات که اناگها کرکێنکۓ تها کُجام شرّی آتک که اییۓ چِنَگ چه هۆنا زیات هَتاواری اِنت.

زی منی کرکێنک چِنگۓ ائولی رۆچ ات بله ناکۆ تنگهیا دێر ات که همے دَندایا ات. منا یات انت که سالے ساری من گۆن لهتێن سنگتا کندیۓ ندارگا آتکان، تَه ائولی رندا ناکۆ، کرکێنکۓ چِنَگ و مُچّ کنگا دیست، هئیران بوتان چێا که ادا هچبر کسّا کرکێنکے نچِتَگ و مپچّ نکرتگ. 

سدان سالا اے کرکێنک انچۆ کندیا سُهرچکێن رێکۓ سرا کپۆک اتنت. کسّا بوچّێۓ جُست نکرتگ اتنت.هئو، بری بری گوَنڈۆان چتگ و وت مان وتا مێڑێنتگ و پرۆشتگ اتنت.

من په وتی هئیرانیۓدور کنگا چه ناکۆا جُست کُرت.

"بابلۆ! لاپۓ سۆک اِنت، لاپۓ."

ناکۆا یکّ کَتَرَهے وتی چمّ چست کُرتنت و منا چارت و وتی دستی لاپا جَت. "من پیرێن مردے آن، کار و دَندا من کُرت نکنان. تئو وَه زانۓ منی گِسا مردێن زَهگ، هُداۓ گَنگ انت، کسّ نێست. دوێن نیاڑی انت که اے، په کارا دگرۓ گِسا دێم دئیگا منا دلَ نبنت. دنیا هراب انت. تئیی ترو هم نون چه پادان شُتگ که یکّێۓ گِسا رزَنی مُشی هم شرتگ ات و منا کُمکّی داتگ ات. من وت هئیران اَتان که نون چے بکنان. هدایا وت رهم کرت. بێشک، هدا رۆزیگ رسان انت، بابلۆ. آییا بارێن چه کجا یکّ مردے آورتگ که کوهنێن آسِن، کوهنێن چَمپل و لبڑّ، کلنڈی و کرکێنک په بها زوریت. پمێشکا من په وتا لچے گوَپتگ و هَمپک سهبَ کایان تان بێگاها دَهے بیستے من کرکێنکَ چِنان که منا بیستے کلدار رسیت که یکّ بێلێا نان و پیمّاز بنت."

"دهے بیستے من کرکێنک بیست کلدار؟" من هئیران منتان. باپاری هم شرّێن ناٹاپے.

"من چێۓ، بابلۆ! یکّ من دو سێر و نێم انت. هدایا هم چۆنێن وهدے آورتگ که په بێلێۓ نان و پیمّازا بیست کلدار هم کمّ انت." ناکۆۓ دپ گپّا ات و دست تێزیا کارا اتنت. آ یکّۆیی دپبندێن کر کێنکان چنان و لَچا کنان ات. ما تان دێرا همے هشتاد سالگێن مردۓ گُشادکاری دیست و پدا ناکۆارا "الاهۓ اَمان" گواشت و دێما شُتێن.

و پُرّێن سالێیا پد وهدی من وتی وانگ در بُرت و په سرکاری نئوکریا کێچ، شال، کراچی و اسلامآبادا مختلفێن کارگِسان سَگ جَنَگ و گُربَگ اِشکێل کنگا پد گۆن ناکامێن دلێا لۆگا واترّ کرت. هئیران اتان که چِه کار بکنان. نئوکری په ما گریبان چۆ اِنجیرۓ پُلّا ات و مۓ شهرا کارجاهۓ نام و نِشان نێستات و منی ڈئولێن وانندهێن مردم په وانڈَهیا پئیم نبوتگ ات. پمێشکا پرندۆشگێن بازێن بیچّار و پگران منی هئیال ناکۆ تنگهیۓ نێمگا بُرت.

زی سُهبا من یکّ لَچے ده کلدار زرت و دێم په کندیا رئوان بوتان. من شرّیا سما کرت که مهلوک منا هورت هورتا چارگا انت. گوَشۓ زانا منا گوَشگا انت که انگت بوان گێشتر.

وهدے من کندیا سر بوتان یکّ رندے منی چم په ناکۆ تنگهیا شانک گپتنت بله دور دورا هم آییۓ گواه نێست ات. البت، لشکری سپاهیگ کندیۓ نزّیکا زمینا ماپ کنان و تمبو مِکّ کنان اتنت بله چه اِشان بێسَما، من دێم په وتی رۆزیگا شُتان.

رۆچی من مردمانی بازێن مِنّت و لئیلایا پد گۆن همے مانزمانیا چه تانها یله کنگ بوتان که آئندگا هچبر کندیا کرکێنکۓ چِنگا نرئوان. چه تانها آیگا پد، من جُپتا بازارا آتکان که چیزّے بگران و بوَران. دو رۆچ ات گُژنَگ اتان. وهدے من بازارا سَر بوتان، منی چمّ وَتسرا کرکێنکی سێٹۓ دُکانۓ نێمگا شانک گپتنت، تهَ آییۓ دُکّانۓ دێما دو لشکری مۆٹَل چه کرکێنکا چَکار اۆشتاتگ اَت. 

چاپ و شنگ: بهار، گئوس (2003)