مراد ساهر
انگریزی رجانک: فضل بلۆچ
کێنگیا وتی اُشترۓ بارۓ کلۆنٹ په هشتاد کلدارا بها کُرت، کلدار دزمالۓ لمبا بَستنت و لانکا مان جتنت، اُشترۓ کۆنڈ بَستنت و بازارۓ تَنکا بُرزاد بوت. آییا چیزّے سامان گِرَگی اَت. آییۓ مێتگۓ سئوداگرۓ دُکّانا چشێن الکاپێن سامان نێست. اَسُرکَزاۓ وهدا آییا چه بازارا واتَرّ کرت. هر سامان و تۆشگے که آییا گِپتگ اَت، درُست مان لَچان کرتنت، اُشترا راهَت پِر کرت، کۆنڈ بۆتکنت تَنگی شَرّ مَُهر بَست و دێم په وتی مێتگا رهادگ بوت. چه بازارا در آتک، اُشتری جۆکێنت و جَمّاز بوت. اے وهدی مگرِبۓ تهاریا مان شانتگاَت. اُشتر وتی دلۓ مئیلا بارگ و چَپّ و چۆٹێن راهان گُلاٹ بُرّان اَت و رئوگا اَت.
مردم که اێوکَ بیت، آییا بازێن هئیالے کئیت. کێنگی هم هئیلانی رُنگراهان بُرزاد بوت و شُت و هما گوَستگێن رۆچانی وشّێن ساهتان رست. همے هئیلان آییارا گوَنڈێن ساهتے یَکّ جنّتێا بُرت و رسێنت، بله آے هئیلانی جنّت چند ساهت اَت. دمانێا رَند آ پدا هما اَشتِرا جمّازاَت و یَکّ سیاهێن وَڈّێا اێوکا روان اَت. نون آییا وتی دلگۆش شپۓ استارانی نێماگا ترّێنت، لگِِّت استارانی چارگا. دلا هئیالی کرت اے تهارێن شپا اے استار چۆن ترِپَگا اَنت. اِران، کَسّیا اِشانی پێداک بئیگ هم یاتَ بیت؟ اے استاران بازێن هبرے یات اِنت. اے پیر هم نَبنت. اے چۆ ترِپناک اَنت چێا؟ همینچکا شئیرێے تئوارے آییۓ گۆشان کپت. کمّے دورا گلَّگے دێم په همے راها پێداک اَت. گلّگۓ ساربان یکّ پُردرد و سۆزناکێن شئیرے جنَگا اَت. آییۓ شئیرۓ سرهال اِش اَت:
بیا که زهیر منا نئیلنت اِنت
رُمب رپمبا جنِکّ کایَنت آپا
چۆ سَباهۓ سارتێن گواتا
منا کَسّ ندنت تئیی شۆنداتا
بیا که زهیر منا نئیلنت اِنت
شئیر تان همدا رسِتگ اَت که چه همایان یکّ زندهدلێا کوکّار کرت و گوَشت: “بگوَش، اَڑۓ بگوَش سُتکه دل که اے دورسرێن راه و سیاهێن شپ په بێتئواری نگوَزنت.”
کێنگیۓ هئیالا چه استارانی تپّاسگا بێرئو کرت و همے شۆر و کوکّارۓ نێماگا شُت. کَسێا گوَشۓ زانا آییۓ ایمانۓ تار دست جتنت. آییارا چِنگا نه اِشت. گٹّی سَکّ بُلند و وشّ اَت. همے وَشگُٹّیا آییارا مزنێن دردے دلا داتگ اَت. آییا ساربانۓ شئیرۓ پسّئو گۆن اے گالان بِنا کرت:
باگانی کپۆت وَش آوازێن
بێتئوارا وتی رۆچان گوازێن
اِمرۆزا وپا نێست اِنت بازێن
بیا که زهیر منا نئیلنت اِنت
چه کێنگیۓ دردمندێن دلا در آتکگێن اے چارێن گال شپۓ سیاهی و تهاریا دِرّان بوت و شُت و هما گَلگۓ ساربانانی گۆشان اێر کپتنت. ه دوێن نێماگان یَکّ بێتئواریێا مان شانت، تانکه گلَگ هم آتک و رسِت.
یکّێا دَرّاێنت: “اَڑۓ واجه! تئو چه کئیی مردمان اۓ؟"
“کَهُدا شهسوارۓ، " کێنگیا جواب ترّێنت.
“تئو چه بَندِنا پێداک اۓ؟"
کێنگیا گوَشت: “هئو.”
“کلۆنٹۓ چِه نهاد اِنت؟"
“بارے هَشتاد کلدار، " کێنگیا گوَشت.
“ترا ماهیگ گۆن؟ مارا چار دانَگ بِدۓ.”
کێنگیا چیزّے ماهیگ آیانا دات و آیان چیزّے کلۆنٹ. هر کَسا وتی راه گِپت و شُت، بله کێنگیۓ وتی گوَشتگێن شئیرا آییۓ دل کُدێنت.
آ وتی گوَستێن رۆچانی یَکّ وشّێن ساهتێۓ دلسۆچێن ترانگێا کپت. اے ترانگ ماهان اَت. آییۓ کَسانیۓ همبل . بله آییۓ سور دو سال پێسر گۆن یَکّ مالدارێا بوتگ اَت. ماهان آییۓ کَسانیۓ دۆست اَت. آ یکّێن مێتگا رُستگ و مزن بوتگ اتنت، بله سورا رند ماهانۓ مَردا آییارا وتی مێتگا بُرتگ اَت. ماهانۓ مێتگ کێنگیۓ راهۓ سرا اَت. یکّ برے آییۓ دلا باز مِرّ کرتگ اَت که ماهانۓ جاگها مان تَرّ، بله آییا وتی دلۓ هبر هِچّ کِمار نکرتگ اَت.
نون آییۓ دل نزانۓ چه آییۓ جِندا گێش اَت و آیڈّئولا ماهانۓ بارئوا هئیال کنگا اَت که بارێن ماهان چۆن اِنت؟ بارێن چِه هالا اِنت؟ ماهانۓ دلا انگت منی واهگ هست؟ اے یکّ سوالے که آییا گۆن وتا کُرت بله چه بازێن درد و گَمان ٹَپّوارتگێن دلا هِچّ پسّئو ندات. پدا وت جوابی ترّێنت که ماهان هچبر منا بێهئیال کرتَ نکنت. من ماهانۓ چارگا الّما رئوان. هما شپۓ بامگواهۓ واهدا آییۓ اَشتر ماهانۓ مێتگۓ نێماگا رئوگا اَت.
ماهانا هم په کێنگیا سک دۆستی هست اَت، بله دُنیاۓ دۆد اِنت که یکّ پئیما نه اۆشتیت. مرۆچی دو سالا رَند کێنگی په آییۓ مێتگا رئوگا اَت. ناهاریۓ وهدا کێنگی، ماهانۓ مێتگا شُت و رست. یَکّ مردمے جُستی کُرت.
آییا سۆج دات: آ ڈَلۓ دێمۓ گِدانا گِندۓ؟ هما ماهانۓ لۆگ اِنت.”
کێنگی هما مَردۓ سۆجۓ پدا ماهانۓ لۆگا شُت و رست. اُشتری مَشکۓ دارا بَست. اے وهدی ماهان شیرۓ مَنتگا اَت. آییا که کێنگی دیست، هینزَکی یله دات، تَگِردی گِرّان کُرت و گِدانۓ پێشگاها پچ کُرت. کێنگی نِشت. ماهانا چه دورا وشّاتک کُرت، پاد آتک، سۆدگے نایا پُرّی کُرت، کدّهے شیری چه هینزَکا اێر رێتک، آورت و کێنگیۓ دێما اێری کُرتنت و وت یَکِّرا شُت و نِشت. کێنگیا چه سۆدگا یَکّ دپارے نا زُرت و دَپا کُرت، چه کَدّهۓ شیران گُلاٹے گِپت، چَمّ چست کُرتنت و ماهانا چارگا لَگّ. دوێن چمّی ماهانۓ دێما سَکّ داتگ اَتنت، گوَشۓ زانا ماهانۓ دێما چیزّیۓ شۆهازا اَت. ماهانا سَر چِست کُرت. دوێنانی چمّ دُچار کپتنت. کێنگیا وتی هۆش برجاه کُرت و گوَشت: “تئو منا پَجّاهَ کارۓ؟"
ماهان گوَشۓ چه وابا پَچ دِراهِت. هر دو یکدگرا انچۆ چارگا اَتنت گوَشۓ زانا یکدگرا پَجّاه آرگۓ جهدا اَنت. شَرّێن ساهتے په بێتئواری گوَست. ماهانا جواب دات: “اِنه.”
اے "اِنّه" په کێنگیا جوابے نه اَت. گوَشۓ زانا کَسێا شِلسَرێن کارچے آییۓ دِلا جَت. آییا نا دپا جئور بوتنت، دَست سۆدگۓ تها هُشک تَرِّت. مزنێن مشکلێا دستی چه سۆدگۓ تها در کُرت و گۆن چادرۓ لمبا پهکی کُرت، پاد آتک، سواسی پادا کُرتنت، اُشتری چه مَشکۓ دارا بۆتک.
ماهانا دَرّاێنت: “تئو بارێن ناهاری نکُرت؟ ساهتے بِجَلّ، ناهاری بکن. منی لۆگواجه چه رَمَگا کئیت، گَرما سارت کن، گُڑا برئو.”
کێنگیا گۆن بُرّتگًن گُٹێا جواب ترّێنت: “تئو که منا پجّاه َ نئیارۓ، په من اے سارتێن ساهگ گرم اِنت چه درامَدۓ سارتێن ساهگا وتیگۓ رۆچۓ سر شَرتِر اِنت. تئیی ساهگ په من نون سارت نه اِنت.”
کێنگیا وتی اُشتِر مهار کُرت و رهادگ بوت، بله نون پادان جواب داتگ اَت. آییۓ جِند راها رئوان اَت، بله آییۓ روه چۆ بِرّێن آهوا همے ڈَلۓ دێما وتی جتا بوتگێن همبلۓ شۆهازا پریات کنان و سِرّ بندانا رئوَگا اَت.
چاپ و شنگ: ابدُلهکیم (1970) گِچێن آزمانک
منتوار: گۆشان نکپتگێن تئوار
